بیانات اخلاقی استاد احمد عابدی درباره
حدیث امام سجاد علیهالسلام، زهد و تواضع به نیت کسب دنیا
چه بسیار تواضع و زهد که فریب هستند
چهارشنبه ۱ آذرماه۱۴۰۲، حرم مطهر حضرت معصومه سلام ﷲ علیها
- زهد و تواضع خوبند اما ملاک تشخیص انسان خوب از بد نیستند.
- چه بسیار تواضع و زهد که فریب هستند.
- تنها آلوده نشدن به مال حرام ملاک نیست.
- داشتن عقل مطیع شرع و حقیقت ملاک است نه عاقل مطیع هوی
- ریاست طلبی باعث استفاده از زهد و تواضع برای فریب می شود
- ترک دنیا برای بدست آوردن دنیا و ریاست
- تبعیت از خدا و حق ملاک است
- تبعیت از خدا یا عزت ظاهری دنیا!!
- طمع برای ریاست (ریاست طلبی)
- اداء امانت (امانتداری) و صدق حدیث (راستگویی) ملاک است.
- حدیثی در وسائل الشیعه، جلد ۸، ص۳۱۷، [حدیث ۱۴ از باب ۱۱](بحث نماز جماعت؛ اینکه امام جماعت باید عادل باشد) آمده است.
آیتﷲ بروجردی به نمایندهشان در دانشگاه الازهر (آیتﷲ قمی) گفتند این روایت را در همایشی بخوان! - این حدیث را طبرسی در احتجاج از امام رضا علیه السلام نقل نموده و امام هم از امام سجاد علیه السلام نقل فرموده است:
أَحْمَدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ الطَّبْرِسِیُّ فِی کِتَابِ الْإِحْتِجَاجِ عَنِ الرِّضَا علیه السلام قَالَ: قَالَ عَلِیُ بْنُ الْحُسَیْنِ علیه السلام:
إذَا رَأَیْتُمُ الرَّجُلَ قَدْ حَسُنَ سَمْتُهُ وَ هَدْیُهُ وَ تَمَاوَتَ فِی مَنْطِقِهِ وَ تَخَاضَعَ فِی حَرَکَاتِهِ فَرُوَیْداً لَا یَغُرَّنَّکُمْ، فَمَا أَکْثَرَ مَنْ یُعْجِزُهُ تَنَاوُلُ الدُّنْیَا وَ رُکُوبُ الْمَحَارِمِ مِنْهَا لِضَعْفِ نِیَّتِهِ وَ مَهَانَتِهِ وَ جُبْنِ قَلْبِهِ فَنَصَبَ الدِّینَ فَخلَّهَا فَهُوَ لَا یَزَالُ یَخْتِلُ النَّاسَ بِظَاهِرِهِ فَإِنْ تَمَکَنَ مِنْ حَرَامٍ اقْتَحَمَهُ
- پس اگر دیدید آدمی رویه و روشش خوب است و درست عبادت میکند و خیلی انسان متواضعی است، فریب نخورید، چه بسیار انسانها هستند که به دنیا دسترسی ندارند، شاید فریب و کلک باشد و میخواهد از راه دین به دنیا برسد. چنین انسانی با ظاهرش مردم را به اشتباه میاندازد. اگر دستش به حرام برسد، آنرا میخورد (اما فعلا دستش نمیرسد)
و إِذَا وَجَدْتُمُوهُ یَعِفُّ عَنِ الْمَالِ الْحَرَامِ فَرُوَیْداً لَا یَغُرَّنَّکُمْ فَإِنَّ شَهَوَاتِ الْخَلْقِ مُخْتَلِفَةٌ فَمَا أَکْثَرَ مَنْ یَنْبُو عَنِ الْمَالِ الْحَرَامِ وَ إِنْ کَثُرَ وَ یَحْمِلُ نَفْسَهُ عَلَی شَوْهَاءَ قَبِیحَةٍ فَیَأْتِی مِنْهَا مُحَرَّماً فَإِذَا وَجَدْتُمُوهُ یَعِفُّ عَنْ ذَلِکَ فَرُوَیْداً لَا یَغُرَّنَّکُمْ حَتَّی تَنْظُرُوا مَا عَقَدَهُ عَقْلُهُ. فَمَا أَکْثَرَ مَنْ تَرَکَ ذَلِکَ أَجْمَعَ ثُمَّ لَا یَرْجِعُ إِلَی عَقْلٍ مَتِینٍ فَیَکُونُ مَا یُفْسِدُهُ بِجَهْلِهِ أَکْثَرَ مِمَا یُصْلِحُهُ بِعَقْلِهِ
- اگر دیدید شخصی دست به حرام دراز نمیکند مبادا فریب بخورید (و بگویید انسان خوبی است)، شهوتهای مردم مختلف است (شهوت که فقط مال حرام خوردن نیست) و شهوت او چیز دیگری است.
مثلا چه بسا یکی را میخواهی دستش را ببوسی نمیگذارد اما فریب نخورید بعضی وقتها خود این کلک هست چرا که نمیگذارد دستش را ببوسند تا دیگران بگویند عجب آدم خوبی است. تواضع میکند که مردم به او ارادت بیشتر پیدا کنند. فریبی است تا به دنیا برسد. - اینها دلیل بر آدم خوب بودن نیست. چه بسا زیاد هستند که دست به مال حرام دراز نمیکنند اما فریب است.
حتی اگر دیدید کسی حرامی انجام نمیدهد فریب نخورید! نگاه کنید ببینید عقلش چگونه است. فراوان هستند کسانی که گناه نمیکنند و حرام نمیخورند اما عقل درست و حسابی هم ندارند. یعنی به خاطر جهلش خرابیهای زیادی دارد فارغ از حرام خرابیهایشان بیش از آبادانیشان است.
و إِذَا وَجَدْتُمْ عَقْلَهُ مَتِیناً فَرُوَیْداً لَا یَغُرَّنَّکُمْ حَتَّی تَنْظُرُوا أَ مَعَ هَوَاهُ یَکُونُ عَلَی عَقْلِهِ أَوْ یَکُونُ مَعَ عَقْلِهِ عَلَی هَوَاهُ، وَ کَیْفَ مَحَبَّتُهُ لِلرِّئَاسَاتِ الْبَاطِلَةِ وَ زُهْدُهُ فِیهَا فَإِنَّ فِی النَّاسِ مَنْ خَسِرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةَ بِتَرْکِ الدُّنْیَا لِلدُّنْیَا وَ یَرَی أَنَّ لَذَّةَ الرِّئَاسَةِ الْبَاطِلَةِ أَفْضَلُ مِنْ لَذَّةِ الْأَمْوَالِ وَ النِّعَمِ الْمُبَاحَةِ الْمُحَلَّلَةِ فَیَتْرُکُ ذَلِکَ أَجْمَعَ طَلَباً لِلرِئَاسَةِ
- گاهی شخص تواضع میکند تا ریاست را به دست بیاورد و اگر دیدید انسان عاقل و متین است باز مبادا فریب بخورید.
ببینید این آدم با عقلش علیه هوای نفس هست یا با هوای نفس علیه عقلش؟ (دنبال عقل میرود یا دنبال هوای نفس)؟! - اگر میخواهید ببینید چه کسی آدم خوبی است ببینید چه کسی دنبال ریاستهای باطل است، کدام شخص در ریاستها #زهد دارد و چه کسی #طمع به ریاستها دارد؟ برخی دنیا را ترک میکنند برای رسیدن به دنیا و ریاست.
زهد و تواضع را وسیله قرار میدهند. این دست کشیدن از دنیا برای رسیدن به دنیا است و لذت ریاست برای آنها از سایر لذات (اموال و نعمتهای حلال) بالاتر و رسیدن به ریاست برایشان از همه چیز مهمتر است. خیلی چیزها را ترک میکند چون همین تواضع راه برای رسیدن به ریاست است. (ادامه مطلب در پست بعدی)
إلَی أَنْ قَالَ وَ لَکِنَّ الرَّجُلَ کُلَّ الرَّجُلِ نِعْمَ الرَّجُلُ هُوَ الَّذِی جَعَلَ هَوَاهُ تَبَعاً لِأَمْرِ اللَّهِ وَ قُوَاهُ مَبْذُولَةً فِی رِضَاءِ اللَّهِ یَرَی الذُّلَّ مَعَ الْحَقِّ أَقْرَبَ إِلَی عِزِّ الْأَبَدِ مِنَ الْعِزِّ فِی الْبَاطِلِ إِلَی أَنْ قَالَ فَذَلِکُمُ الرَّجُلُ نِعْمَ الرَّجُلُ فَبِهِ فَتَمَسَّکُوا وَ بِسُنَّتِهِ فَاقْتَدُوا وَ إِلَی رَبِّکُمْ بِهِ فَتَوَسَّلُوا فَإِنَّهُ لَا تُرَدُّ لَهُ دَعْوَةٌ وَ لَا تُخَیَبُ لَهُ طَلِبَةٌ.
- تا اینکه امام فرمود: مرد خدا آن کسی است که ذلت {ظاهری} تبعیت از حق و حرف خدا را از هر عزتی در دنیا بالاتر میداند. اینکه در واقع اصلا ذلت نیست، یعنی با اینکه مردم او را حساب نمیکنند ولی اطاعت حرف خدا برایش از هر عزتی عزیزتر است. این چنین شخصی مرد خداست، اگر چنین فردی را پیدا کردید، دینتان را از چنین انسانی بگیرید.
- آیتﷲ تهرانی رضوان ﷲ علیه سه مرد را میگفت رجل الهی هستند. امام خمینی قدس سره، آیتﷲ شیخ مرتضی حائری رضوان ﷲ علیه و یکی هم مرحوم آیتﷲ حجت.
- آیتﷲ حجت قبل از آیتﷲ بروجردی مرجع تقلید بود. یک روز آقای بروجردی فرمود: طلبهها بیایند حرم، میخواهم صحبت کنم و آقای حجت که مرجع تقلید بود هم آمده بود و گفته بود منم یکی از طلبههای آقای بروجردی حساب میشوم. این مرد خداست.
- شبیه این حدیث را از امام صادق علیه السلام داریم که میفرماید اگر دیدید فردی خیلی خوب نماز میخواند این ملاک نیست. اینها خوب است اما آدمی عادت میکند.
- حضرت امام صادق علیه السلام ملاک را صدق حدیث و اداء امانت فرمودند. چون نماز که موجب ضرر مالی نیست، لذا نماز ملاک خوب بودن نیست. اما صدق الحدیث (راستگویی) و اداء الامانه ملاک خوبی است چون باعث میشود که پول بدهی، امانت را به صاحبش برگردانی و راست گویی هم بعضا باعث ضرر به خود شخص بوده، و از سر عادت رخ نمیدهد. اینها ملاکِ خوبی هستند.